مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک

اولین گام جهت انجام امور بازرگانی تهیه و جمع آوری اسناد و مدارک مورد نیاز ترخیص کالا برای ارائه به سازمان‌ها و نهادهای مربوطه می‌باشد. با توجه به آنکه فرایند ترخیص کالا بخش مهمی از فعالیت در حوزه واردات و صادرات کالا می‌باشد، بنابراین آشنایی با لیست مدارک مورد نیاز ترخیص کالا و ارائه این مدارک به طور کامل و جامع بسیار حائز اهمیت می‌باشد. با این مقاله همراه باشید تا به بررسی و معرفی مدارک مورد نیاز که باید به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونی آن تهیه کنید، بپردازیم.

ترخیص کالا از گمرک براساس قوانین مشخصی صورت می‌گیرد و لذا نیازمند ارائه اسناد و مدارک مختلف می‌باشد. شما به عنوان وارد کننده کالا یا نماینده قانونی ایشان می‌بایست هنگام تحویل و بارگیری کالا از انبارهای گمرک اسناد و مدارکی دال بر مالکیت و قانونی بودن فعالیت خود ارائه نمایید. جمع آوری این اسناد می‌تواند زمانبر باشد، بنابراین توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از بروز مشکل در روند ترخیص کالا و مواجه با جریمه‌های گمرکی، کار جمع‌آوری آنها را به روزهای آخر واگذار نکنید.
علاوه بر این شما برای ثبت اظهارنامه گمرکی و معرفی کالای خود به گمرک در سامانه جامع گمرکی به آدرس www.irica.ir نیاز به تهیه مدارکی دارید که تنها در صورت تایید آنها می‌توانید به انجام امور اداری و تشریفات گمرکی بپردازید؛ بنابراین از آنجا که فرایند ترخیص کالا معمولا به دلیل حجم انبوه اجناس، حمل و نقل و تاخیر در ارائه مدارک بسیار وقت گیر و پرهزینه می‌تواند باشد، بهتر است برای جلوگیری از توقف کالای خود در انبارهای گمرک و جریمه‌های سنگین با لیست مدارک مورد نیاز ترخیص کالا از گمرک به اندازه کافی آشنا شوید.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا در تمامی گمرکات کشور یکسان است. (بنابراین فرقی نمی‌کند که قصد ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی را دارید یا گمرک بازرگان) به طور کلی اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک به سه دسته مدارک مربوط به کالا، مدارک مربوط به صاحب کالا و مدارک مربوط به نماینده صاحب کالا تقسیم می‌شود.

اسناد مربوط به صاحب کالا برای ترخیص از گمرک

علاوه مدارک مربوط به کالا، لازم است صاحب کالا نیز مجموعه‌ای از اسناد را به گمرک ارائه دهد که این مدارک شامل موارد زیر می‌باشد:
اصل کارت بازرگانی برای احراز در گمرکات، اصل کارت ملی، کپی تمام صفحه‌های کارت بازرگانی و کپی کارت ملی صاحب کالا از جمله اسناد مهم در لیست مدارک مورد نیاز ترخیص کالا از گمرک هستند که صاحب کالا باید با خود به همراه داشته باشد. توجه داشته باشید که حتما در هر مرحله از ترخیص کالا این مدارک را با خود به همراه داشته باشید تا از کند شدن روند فرایند جلوگیری کنید.
اگر تحت عنوان حق العملکار گمرک به نمایندگی از صاحب کالا قرار است اقدام به انجام امور و تشریفات گمرکی کنید، لازم است مدارکی همچون اصل و کپی کارت ملی، اصل و کپی وکالت نامه محضری، اصل و کپی معرفی نامه برای احراز در گمرکات و کپی دفترچه بیمه را با خود به همراه داشته باشید.

• ارائه اصل و کپی کارت بازرگانی صاحب کالا
• ارائه اصل و کپی کارت ملی صاحب کالا
• اسناد لازم برای نماینده صاحب کالا
• معرفی نامه برای گمرک مربوطه
• وکالت نامه محضری
• دفترچه بیمه

اسناد مربوط به نماینده کالا برای ترخیص از گمرک

در صورتی که ترخیص کالا توسط نماینده صاحب کالا انجام گیرد، لازم است مدارک زیر به گمرک ارائه گردد:

• ارائه اصل و کپی کارت ملی نماینده
• ارائه نسخه اصل و کپی وکالت نامه محضری
• ارائه نسخه اصل و کپی معرفی نامه برای گمرک مربوطه

اسناد ترخیص کالا از گمرک

در ادامه با برخی از مهم‌ترین مدارک ترخیص کالا از گمرک آشنا می‌شویم:
1- ترخیصیه (DELIVERY ORDER)
ترخیصیه یکی از مهم‌ترین اسناد ترخیص کالا از گمرک است. این گواهی توسط شرکت حمل و نقل صادر شده و در اختیار صاحب کالا قرار می گیرد و از طریق آن صاحب کالا می‌تواند برای ترخیص کالا از گمرک درخواست ثبت نماید.
در این سند اطلاعات گوناگونی از قبیل: مشخصات گیرنده، شماره بارنامه، وزن کالا، شرح کالا، مشخصات وسیله حمل بار، فهرست کل بار و غیره ثبت می‌شود.

2- پروفرما اینویس (PROFORMA INVOICE)
پروفرما اینویس سندی است که توسط فروشنده کالا صادر شده و در آن اطلاعات مختلفی از قبیل تعداد کالاها، قیمت واحد و کل آنها، نحوه پرداخت، کشور سازنده، وزن خالص و ناخالص کالا و… درج می شود و فروشنده کالا باید آن را صادر و مهر و امضا کند.

3- پکینگ لیست (PACKING LIST) از دیگر مدارک ترخیص کالا از گمرک
یکی از دیگر مدارک مهم برای ترخیص کالا از گمرک، پکینگ لیست یا فهرست عدل بندی می‌باشد. این سند نیز توسط فروشنده صادر می‌گردد و از طریق آن درست بودن اطلاعات ارسال کالا تضمین ‌می‌شود. این سند شامل اطلاعات کاملی از مرسوله و محتویات داخل آن از قبیل نوع بسته بندی، نام و آدرس فروشنده و خریدار، نحوه پرداخت، ابعاد بسته، تعداد بسته و… می‌باشد.

4- گواهی مبدا (CERTIFICATE OF ORIGIN)
گواهی مبدا سندی است که در آن مبدا کالا و محل ساخت آن مشخص می‌شود و یکی از مهم‌ترین اسناد ترخیص کالا از گمرک می‌باشد. معمولا این سند توسط اتاق‌های بازرگانی کشورها صادر می‌شود.
در این گواهی نامه اطلاعاتی از قبیل مشخصات فرستنده و صادر‌کننده کالا، مشخصات دریافت‌کننده کالا، مشخصات وسیله حمل بار، امضا صادر‌کننده و مرجع صادر‌کننده گواهی مبدا و غیره می‌باشد. در مواردی که کشور سازنده کالا احراز شده و محصول کشورهای ممنوع المعامله نبوده و مشمول تعرفه‌های ترجیحی و محدودیت‌ها نباشد، با تشخیص گمرک ایران ارائه گواهی مبدا ضروری نمی‌باشد.

5- گواهی بازرسی کالا از دیگر مدارک مهم ترخیص کالا از گمرک
گواهی بازرسی کالا سندی است که توسط شرکت بازرسی کالا صادر شده و کمیت و کیفیت کالا را مورد بررسی قرار می‌دهد. این گواهی نامه قرار داشتن کالا در شرایط مناسب را تایید کرده همچنین نشان می‌دهد که حجم کالا هنگام ارسال درست می‌باشد.

6- مجوزهای قانونی
یکی از دیگر اسناد و مدارک ترخیص کالا از گمرک مجوزهایی است که توسط سازمان‌ها و نهادهای دیگر از قبیل سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، انرژی اتمی، وزارت فرهنگ و ارشاد و غیره صادر می‌گردد.
تعیین مجوز با توجه به نوع کالا بوده و تا زمانی که مجوز لازم صادر نگردد، ترخیص کالا از گمرک امکان‌پذیر نمی‌باشد. توجه داشته باشید که در صورتی که به دلیل کامل نبودن مجوزها مراحل ترخیص متوقف شود، مسئولیت‌ها و هزینه‌های اضافه تحمیل شده متوجه گمرک و سازمان مجوز دهنده نمی‌شود.

7- بارنامه از دیگر مدارک ترخیص کالا از گمرک
بارنامه به منزله سند قرارداد حمل، رسید دریافت کالا و سند مالکیت آن است و همچنین سندی است که زمان ادعای خسارت از شرکت بیمه می‌تواند به عنوان پشتوانه مورد استفاده واقع شود.
جزئیات مندرج در بارنامه باید شامل موارد زیر باشد:
شرح کالا، علائم و یا شماره‌های تجاری، نام حمل‌کننده کالا، نام گیرنده کالا، مشخصات فردی که ورود اجناس به اطلاع او می‌رسد، هزینه حمل پرداخت شده یا قابل پرداخت در مقصد، تعداد نسخه‌های بارنامه که به صورت اصل صادر شده است، تاریخ صدور و غیره

8- گواهی واردات
مجوز واردات می‌تواند به عنوان یکی از اسناد و مدارک مربوط به روند و فرآیندهای ترخیص کالا از گمرک واردات در محصولات خاص باشد. این مجوز ممکن است برای وارد کردن کالاهای خاص ارائه شده توسط دولت اجباری باشد. ممکن است واردات چنین محصولات خاصی توسط دولت تنظیم شده باشد. بنابراین دولت مجوز واردات را به عنوان یکی از اسناد مورد نیاز برای ترخیص گمرک واردات ارسال می‌کند تا این مواد را از کشورهای خارجی تحویل گیرند.

9- بیمه نامه
مدرکی است که از طرف شرکت بیمه صادر می‌شود و نشان دهنده این است که محموله تجاری وارداتی در مقابل هر گونه آسیبی بیمه شده است.
سایر مدارک ترخیص کالا از گمرک

10- سایر مدارک ترخیص کالا از گمرک
قبض انبار، ثبت سفارش بازرگانی، اسناد بانکی(در صورتی که کالا از طریق نظام بانکی وارد شده باشد) و… برخی از دیگر اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک می‌باشد.
به غیر از اسناد ذکر شده در فوق، وارد‌کننده مجبور است اسناد اضافی را در صورت نیاز به عنوان دستورالعمل‌های اداره دولتی/گمرکی تحت واردات کالاهای خاص ارائه نماید.

حتما بخوانید: سامانه جامع تجارت چیست؟

انواع کالاها در گمرک

به طور کلی کالاها در گمرک به سه دسته کالای ضبطی، کالای متروکه و کالای مرجوعی تقسیم می‌شوند

1- کالای ضبطی در گمرک
ضبط کالا در گمرک در مواردی است که کالا ممنوع الورود یا غیر مجاز بوده و با نام و مشخصات صحیح اظهار شده باشد و گمرک سه ماه به صاحب کالا فرصت می‌دهد که کالا را از کشور اعاده نماید. چنانچه صاحب کالا اقدامی ننماید، در این صورت بعد از انقضای فرصت سه ماهه، کالا ضبط می‌شود. همچنین بعد از ضبط، به صاحب کالا دو ماه وقت داده می‌شود که اگر شکایتی دارد به دادگاه اعلام نماید. در غیر این صورت و پس از گذشت دو ماه، کالا ضبط قطعی شده و این به معنی به مالکیت درآمدن کالا توسط دولت می‌باشد.

2- کالای متروکه
کالای متروکه کالایی است که مالک کالا، به دلایل گوناگون سراغ محموله برای ترخیص کالا نرفته یا در ارائه اسناد و مدارک تاخیر کرده باشد.
در صورتی که مدتی که زمان چهار ماه از تاریخ اولین قبض انبار گذشته باشد و در این مدت اقدامی برای ترخیص کالا نشود، کالا متروکه اعلام می‌شود. چنانچه صاحب کالا برای عدم مراجعه و ترخیص کالا عذر موجهی داشته باشد می‌تواند با تنظیم درخواست و ارائه آن به گمرک، تقاضا کند که مدت یاد شده حداکثر چهار ماه دیگر تمدید شود.

3- کالای مرجوعی
کالای مرجوعی به کالاهایی گفته می‌شود که:

۱_ به عنوان واردات موقت به کشور وارد می‌شوند و در پایان مهلت ورود موقت برای اعاده از کشور، اظهار و تحت عنوان کالای مرجوعی شناخته می‌شوند.
۲_ به دلیل ممنوعیت یا غیرمجاز بودن، تطبیق کالا با استاندارد‌های اجباری(در مورد آن دسته از کالاها که ورودشان مستلزم رعایت استاندارد اجباری است) یا به طور کلی عدم احراز شرایط، قابل ترخیص نیستند، به همین لحاظ از کشور باید مرجوع شوند.

کلام پایانی

صاحب کالا یا ترخیص کار گمرک هنگم مراجعه به اداره گمرک جهت انجام امور اداری و تشریفاتی گمرک، نیاز به ارائه برخی اسناد و مدارک جهت ترخیص کالای خود از گمرک دارد. تهیه و ارائه اسناد و مدارکی همچون پکینگ لیست، بیمه نامه، پروفرما و کارت بازرگانی برای دریافت تائید کارشناسان و صدور اجازه ورود کالا به گمرکات بسیار ضروری است. با این حال همواره استخدام یک ترخیص کار یا دریافت مشاوره از شرکت‌های ترخیص کالا یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه است تا فردی مسلط و آشنا به تمامی قوانین و مقررات بتواند همه امور را به بهترین شکل پشت سر بگذارد و با تسریع فرایند ترخیص کالا بسیاری از هزینه‌های اضافه را حذف کند.

مجموعه تجارت پویا ارائه دهنده خدمات ترخیص از گمرک در ایران است که زیر نظر ترخیص کاران حرفه‌ای، متناسب با قوانین و مقرارت گمرک جمهوری اسلامی ایران بارهای مشتریان را از گمرک این فرودگاه ترخیص می‌نماید. این مجموعه علاوه بر خدمات ترخیص، آماده خدمت رسانی به کلیه تجار، بازرگانان و شرکت‌های تولیدی در زمینه حمل و نقل بین المللی، واردات و صادرات، مشاوره بازرگانی، مشارکت در واردت و صادرات و… می‌باشد.

سوالات متداول