فتالیک آنیدرید:

انیدرید فتالیک یک ماده شیمیایی بسیار مهم در صنعت پتروشیمی است. این ماده که به اختصار آن را PA نیز می نامند، جامدی سمی و سفید رنگ است و در مایعاتی مانند الکل و دی سولفید کربن حل می شود. این ماده با حل شدن در آب گرم، به اسید فتالیک هیدرولیز خواهد شد. نوع مایع این ماده بی رنگ است.
این ماده بوی تندی داشته و در حجم بسیار بالا تولید شده و کاربرد زیادی در صنعت دارد. در سال ۲۰۰۰، میزان تولید سالانه این محصول به ۳ میلیون تن رسید. این ماده از راه مقایسه با دیگر مواد شیمیایی به راحتی قابل تشخیص است چرا که خصوصیات شیمیایی مخصوص به خود را دارد که به وضوح قابل مشاهده هستند.
انیدرید فتالیک در دسته اولین اسیدهای انیدرید دی کربوکسیلیک دو ظرفیتی قرار می گیرد. از نظر اهمیت این ماده را با اسید استیک قابل قیاس دانسته اند. این ماده به صورت سوزنی و بی رنگ یا صفحه ای به فرم کریستالی مونوکلینیک یا رومبیک قابل دسترسی خواهد بود. از مهم ترین مشتقات این ماده می توان به روغن های نرم کننده، رزین های پلی استر و رنگ ها اشاره کرد. این ماده برای اولین بار در آلمان به روش اکسیداسیون نفتالین در فاز مایع با کاتالیزور جیوه در محیط اسیدی سنتز شد. البته سنتز این محصول با چنین روشی سبب شد تا ماده نهایی کیفیت مطلوبی نداشته باشد. انیدرید فتالیک های امروزی با اکسیداسیون کاتالیزور اورتوکسیلن یا نفتالین تولید می شوند. هنگام جدا شدن انیدرید فتالیک از چرخه تولید توسط محصولاتی مانند o-xylene در آب یا انیدرید مالئیک، به خنک کننده سوئیچ نیاز است. این ماده را می توان از اسید فتالیک نیز تهیه کرد.

کاربردها:

انیدرید فتالیک به عنوان یک ماده شیمیایی در تهیه پلاستیک از وینیل کلرید مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این ماده در تولید استرهای فتالات استفاده می شود. تولید رزین های پلی استر و تولید رزین های آلکیدی مورد استفاده در رنگ ها و لاک ها، دفع کننده حشرات و پلی اورتین های پلی استر، از دیگر موارد استفاده انیدرید فتالیک است. فتالات استرها که خود عامل اصلی تهیه نرم کننده هایی مانند DIDP، DOP، BBP و DINP هستند، از مشتقات انیدرید فتالیک به شمار می روند. استفاده عمده این نرم کننده ها در طناب های پلاستیکی، شلنگ های باغبانی و وسایل خانگی است. از فتالیک انیدرید به عنوان یک کنترل کننده عقب مانده لاستیکی و عقب انداز استفاده می کنند.
از مشتقات مهم این ماده می توان به فتالیمید اشاره کرد. انیدرید فتالیک به طور عمده در صنایع تولید رنگ های خاص مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از کاربردهای این ماده، آماده سازی آنیتروکینون کینیزارین رنگ با واکنش با پاراکلروفنل و سپس هیدرولیز کلرید است. رزین های آلکیدی که از انیدرید فتالیک مشتق می شوند در پوشش های مبتنی بر حلال برای معماری، ماشین آلات، مبلمان و لوازم آرایشی استفاده می شود. این ماده در تولید رنگدانه هایی نظیر فتالوسیانین، مواد شوینده، علف کش ها و حشره کش ها، مواد مقاوم در برابر آتش، عوامل متقابل اتصال رزین های پلی ساکارا و پلی استر مورد استفاده قرار می گیرد. از انیدرید فتالیک به عنوان ضد ویروس، بازدارنده شعله، انیدریدهای هالوژنه، رزین های پلی اتر ایمید و پلی استر پلی ال ها استفاده می کنند.